انواع جمله در فارسی چیست؟ تعریف کامل و با مثال انواع جمله

انواع جمله در فارسی شامل چه مواردی می شود؟ در این مقاله قصد داریم تا جمله و انواع جمله را به صورت کامل و با مثال های جامع خدمتتان ارائه دهیم؛ پس اگر قصد شناخت کامل انواع جمله را دارید، با ما همراه باشید.

بگذارید قبل از این که انواع جمله را برایتان توضیح دهیم، تعریف جمله را بیان کنیم تا سپس به معرفی انواع آن بپردازیم.

جمله چیست؟

اگر یک یا چند کلمه را به گونه ای داشته باشیم که خود به تنهایی یا با یکدیگر معنی دهند و پیغامی را به درستی از گوینده به شنوده انتقال دهند، جمله می گوییم.

کتاب من سبز است.

شاید از خود بپرسید که:«مگر می شود با یک کلمه هم جمله ساخت؟»

در پاسخ به این سوال باید گفت که «بله!»

اگر به تنهایی «فعل» را بیاوریم، خود فعل یک جمله به حساب می آید.

مانند: رفتم.

در فعل بالا، شناسه فعل یعنی « _َم »، که نشانه اول شخص مفرد است، نهاد که به صورت محذوف است را به ما معرفی می کند؛ که یعنی جمله کامل ما، «من رفتم» است.

حال اگر علاقه مند به شناخت بیشتر ماهیت فعل در فارسی شوید، مقاله فعل چیست را بخوانید؛ در این مقاله به صورت کامل فعل و اجزای فعل را توضیح داده ایم.

همچنین اگر قصد دارید تا نحوه شمارش جمله را به صورت کامل و اصولی بیاموزید، مقاله شمارش جمله را مطالعه کنید.

انواع جمله در فارسی

در ادبیات فارسی، چهار نوع جمله داریم؛

1. جمله خبری
2. جمله پرسشی
3. جمله امری
4. جمله عاطفی

در ادامه به معرفی هر کدام خواهیم پرداخت.

جمله خبری

همانطور که از نامش پیداست، این نوع از جملات، حامل و حمل کننده خبر هستند.

در این جمله منتظر پاسخ شنونده یا غیره نیستیم بلکه خبری را رسانده ایم.

به مثال زیر توجه کنید؛

علی دوچرخه خرید.

در مثال بالا ما خبر خریدن«فعل» دوچرخه«مفعول» توسط علی«نهاد» را بیان می کنیم.

در این جمله سوالی نپرسیده ایم یا دستوری نداده ایم؛ فقط خبری را رسانده ایم.

نکته: در پایان جملات خبری نقطه «.» می گذاریم.

جمله پرسشی

مشخصا در این نوع از پرسش، سوالی را بیان می کنیم و منتظر شنیدن جواب از شنونده هستیم.

لحن ما در جملات پرسشی نیز باید به صورت سوالی باشد.

اگر بخواهیم یک جمله پرسشی را بنویسیم، باید در پایان آن، علامت سوال «؟» می گذاریم.

هوا سرد است؟

همچنین می توانید از کلمات پرسشی مانند «آیا»، «چرا»، «برای چه» و… برای سوالی کردن جمله مان استفاده کنیم؛

آیا هوا سرد است؟

نکته: خود جملات پرسشی دارای انواعی هستند که ساختار متفاوتی از جملات پرسشی ساده دارند.

برای مطالعه انواع جملات پرسشی، مقاله انواع پرسش در فارسی نهم را بررسی کنید. البته مقاله گفته شده، لزوما به پایه نهم ربطی ندارد بلکه شناخت و مطالعه آن در هر پایه ای می تواند مفید باشد.

جمله امری

این جملات حاوی امر یا دستور هستند؛ در این جملات ما بر کسی دستور می دهیم. در جملات امری، نهاد نمی آید. اگر اسمی در قبل از فعل هم بیاید، برای تاکید بیشتر است و درواقع به آن نام ندا می گوییم. در این جملات، نهاد محذوف، تو یا شما می باشد.

بنویس.

علی، بخوان.

برو.

سوار شوید.

بخوانید.

جمله عاطفی

این نوع جملات دارای عواطف انسانی همانند: شادی، خشم، تعجب و… می باشند.

در پایان این نوع از جملات، از علامت تعجب «!» استفاده می کنیم.

به مثال های زیر توجه کنید:

چقدر هوا خوبه!

آفرین بهت!

آفرین!

نکته: گاهی پیش می آید که یک کلمه نیز جمله عاطفی به حساب بیاید. که معمولا به این نوع از کلمات، صوت می گوییم.

کلماتی مانند:« ساکت! – خموش! – آفرین! – مبارک! و…» صوت هستند.

نکته: در این نوع از جملات اکثرا فعل محذوف و پنهان هستند.

بچه ها ساکت!

در مثال بالا، فعل وجود ندارد یا بهتر بگوییم، خود را پنهان کرده است. اما در واقع جمله به صورت زیر است:

بچه ها ساکت باشید!

نکته: در اکثر جملات عاطفی، از کلمات «چه، چقدر، و…» استفاده می کنیم.

نمونه سوال

نوع جمله زیر را مشخص کنید.
چرا هوای امروز طوفانی است؟

مشخص است که نوع جمله، پرسشی است. حتی این مورد را می توان از علامت سوال در انتهای پرسش نیز متوجه شد.

برای دیدن پاسخ، روی سوال کلیک کنید.

این بود از آموزش انواع جمله؛ امیدواریم با مثال ها و نمونه سوال هایی که برایتان آوردیم، توانسته باشیم انواع جمله را برایتان به صورت کامل باز کنیم.

سوالات متداول