ترکیب وصفی و اضافی چیست؟

یکی از مهم ترین مباحثی که در آزمون های ادبیات فارسی مطرح می شود، مبحث ترکیب ها در زبان فارسی است؛ در این مطلب قرار است برایتان به طور کامل ترکیب وصفی و اضافی را آموزش دهیم تا یک بار برای همیشه ترکیب وصفی و نحوه تشخیصش و ترکیب اضافی و چگونگی تشخیص آن را بیاموزید.

در پایان این مقاله براتون ۱۰ مثال از ترکیب وصفی و ۱۰ مثال از ترکیب اضافی آوردیم تا با مرور اونا، مطلب براتون جا بیوفته؛ برای دسترسی سریع، اینجا کلیک کنید.

انواع ترکیب در زبان فارسی (ترکیب وصفی و اضافی)

در زبان فارسی، دو نوع ترکیب داریم که عبارتند از:

• ترکیب وصفی
• ترکیب اضافی

اگر مایل به توضیح با مثال هرکدام از موارد بالا هستید، ادامه مطلب را بخوانید.

ترکیب وصفی

همانطور که از اسم ترکیب وصفی معلوم است، این ترکیب کلمه ای را وصف می کند؛ به ساختار این ترکیب بنگرید:

موصوف + صفت (اسم + -ِ + صفت)

وقتی با کلمه ای، ویژگی های یک چیز را بیان می کنیم، به آن کلمه صفت می گویند.

کلمه ای را که به واسطه صفت، ویژگی های آن را بیان می کنیم، موصوف می نامند.

به مثال های زیر توجه کنید؛

کوهِ زیبا

در مثال بالا، «کوه» موصوف و «زیبا» صفت است.

بادِ سرد

در مثال بالا، «باد» موصوف و «سرد» صفت است.

هوای خوب

در مثال بالا «هوا» موصوف و «خوب» صفت است.

قبلا در مقاله آموزش نوع و نقش کلمه، توضیح دادیم که صفت چیست پس پیشنهاد می کنیم این مقاله کامل را نیز بخوانید.

ترکیب اضافی

در ترکیب اضافی، ساختار به صورت زیر می باشد؛

مضاف + مضاف الیه (اسم + -ِ + ضمیر)

به اسمی که به اسم دیگر نسبت داده می شود، مضاف می گویند و در ترکیب اضافی، به کلمه بعد از مضاف، مضاف الیه می گویند.

به مثال های زیر توجه کنید؛

دوستِ من

در ترکیب بالا، «دوست» مضاف و «من» مضاف الیه است.

کتابِ عاطفه

در ترکیب بالا، «کتاب» مضاف است و «عاطفه» مضاف الیه.

پسرِ علی

در مثال بالا نیز کلمه اول یعنی «پسر» مضاف و کلمه دوم یعنی «علی» مضاف الیه است.

نکته: در ترکیب ها، گاهی از اوقات، بجای کسره«-ِ»، «ی» می آید. مانند «دریای زیبا» که ترکیب وصفی است.

نکته: گاهی اوقات در بعضی از ترکیب های اضافی، کسره نمی آید. مانند: دوستم، کتابمان و…

نکته: هرکدام از ترکیب های وصفی و اضافی، خود به چندین دسته تقسیم می شوند که فعلا به دانستنشان نیازی نداریم و این مباحث را در دوره متوسطه دوم آموزش می دهند.

راه شناسایی ترکیب وصفی و اضافی

به صورت کلی می توان با نگاه به ترکیب و معنی آن تشخیص داد که این ترکیب از چه نوع است اما اگر در شناسایی ترکیبی شک داشتیم که وصفی است یا اضافی میتوانیم از راهکار های زیر استفاده کنیم:

• به ابتدای ترکیب، «این» اضافه می کنیم و میان دو کلمه ویرگول«،» یا مکث می اندازیم و کسره«-ِ» یا «ی» را حذف می کنیم و در انتهای ترکیب، «است» اضافه می کنیم. اگر آن جمله معنی بدهد، آن ترکیب وصفی است واگر معنی ندهد، ترکیب اضافی است. به مثال های زیر توجه کنید؛

خانه زیبا ← این خانه، زیبا است.

در مثال بالا، «این خانه زیبا است» معنی می دهد پس ترکیب وصفی است.

دوستِ من ← این دوست، من است.

با مکث انداختن بین «این دوست» و «من است» میتوجه می شویم که این جمله معنی نمی دهد پس به آن ترکیب اضافی می گوییم.

• به انتهای ترکیب، «تر» اضافه میکنیم؛ اگر معنی داد، ترکیب وصفی است و اگر معنی نداد، ترکیب اضافی است. به مثال های زیر توجه کنید؛

حیوانِ بزرگ ← حیوان بزرگ تر

در مثال بالا «حیوان بزرگتر» معنی می دهد پس ترکیب وصفی است.

دروازه فوتبال ← دروازه فوتبال تر

مطمئنا «دروازه فوتبال تر» معنی نمی دهد. پس به این ترکیب، ترکیب اضافی می گویند.

---

۱۰ ترکیب وصفی و ۱۰ ترکیب اضافی

پس از بررسی هایی که بر روی این مقاله داشتیم، دریافتیم که تعداد زیادی از دانش آموزان به دنبال مثال های زیادی از ترکیب وصفی و اضافی هستند؛

به همین جهت برایتان ۱۰ ترکیب وصفی و ۱۰ ترکیب اضافی را آورده ایم تا با دیدن آنها، با انواع مختلف کلماتی که دارای این دو ترکیب هستند، آشنا شوید.

ترکیب وصفی	ترکیب اضافی
منابع معتبر	نظرات مردم
نتایج واضح	اطلاعات بازار
تصمیمات هوشمند	منابع خبری
الگوهای طبیعی	مشاوره کنکور
روش های ساده	کار ساختمانی
فعالیت های روزمره	مشاور خانواده
راهکار های آسان	کتاب محمد
پیشنهادات علمی	سایت تجزینو
تجربیات گوناگون	پروژه دانشگاه
اطلاعات مفید	نویسنده کتاب

این بود از آموزش ترکیب وصفی و اضافی در فارسی هفتم که به طور کامل و با مثال هرکدام را توضیح دادیم امیدواریم از این مقاله لذت برده باشید.

نمونه سوال

ترکیب«توپِ قرمز» چه نوع ترکیبی است؟

پاسخ) ترکیب وصفی است چون که اگر بگوییم «این توپ، قرمز است» معنی می دهد.

برای دیدن پاسخ، روی سوال کلیک کنید.

اگر ترکیب وصفی و اضافی را به خوبی آموختید، وقت آن است که انواع اضافه را علاوه بر ترکیب وصفی و اضافی بیاموزید تا در سال های آینده، که حتما باید انواع اضافه را بیاموزید، خیالتان راحت باشد. به همین منظور مقاله آموزش انواع اضافه را بخوانید.

سوالات متداول